Esmehan Sultan (d.1544, Manisa -ö.1585 İstanbul) (Osmanlı Türkçesi: أسمهان سلطان), II. Selim'in Nurbanu Sultan'dan doğma kızlarıdır. Veziriazam Sokullu Mehmed Paşa'nın eşidir ve III. Murad'ın kızkardeşidir. İsmi bâzı kaynaklarda İsmihan Sultan olarak da geçmektedir.
Sokullu Mehmet Paşa'yla iki çocuğu oldu, bunlar Sultanzâde İbrahim Bey ve Gülruh Hanımsultan'dır. Sokulluzade Hasan Paşa'nın mânevî annesidir. 1585 yılında bir doğum sırasında vefat etmiştir.
Hayatı
Esmehan Sultan, 1544 yılında Manisa Sarayı'nda dünyaya geldi. 1564 yılında Sokullu Mehmed Paşa ile evlendirildi ve bu evlilikten iki çocuğu oldu. Bunlar İbrahim Han ve Gülruh Sultan'dır. Bir yıl sonra Semiz Ali Paşa vefat etti ve eşi Sadrazam oldu. Artık her ikisi de güçlü ve etkili oldu. Eylül 1566'de, Dedesi I.Süleyman'ın ölümü üzerine annesi ve kardeşleriyle birlikte İstanbul'a geldi. Babasının saltanâtında devlette söz sâhipliği Esmehan Sultan'ın eşi Sokullu Mehmed Paşa'ya geçti ve bu nedenle Esmehan da büyük bir nüfûza ve güce sahip oldu. Devlet işlerine karıştığı bilinmemektedir, ama muhtemelen bunu vâlidesi Nurbanu Sultan'a ve zevci Sokullu Mehmed Paşa'ya bıraktı ve karışmadı.
1574'te babası vefat etti ve yerine kardeşi III. Murad tahta çıktı. Esmehan Sultan annesi gibi III.Murad'ın hasekisi Safiye Sultan'ı hiç sevmezdi. Bu nedenle Safiye'den kurtulmak ister. Bazı kaynaklara göre III.Murad'a Safiye Sultan'dan sonra ilk sunulan cariye Esmehan Sultan tarafından gönderilmiştir. 1579 yılında eşi Sokullu Mehmed Paşa'nın öldürülmesinden sonra dul kaldı. İlk zevcinin ölümünden sonra Özdemiroğlu Osman Paşa'yla evlenmek istedi, ama o bir nedenle istemedi. Sonra Esmehan Sultan ya Budin valisi Kalaylıkoz Ali Paşa ya da Nişancı Feridun Paşa ile evlendi. 1585 yılında İstanbul'da bir doğum yaparken vefat etti ve dünyaya gelen bebek kırk gün sonra öldü.
Hayır işleri
1571'de ilk eşinin adına Mimar Sinan'a bir câmii yaptırdı. (Sokullu Mehmed Paşa Camii (Kadırga)) ve Sokullu Mehmed Paşa'nın ölümünden sonra onun adına bir çeşme yaptırtmıştır. Mankalya'da Esmehan Sultan'ın adıyla hayır faaliyetleri yürüten vakfı 7 adet sıbyan mektebi, 3 adet han, 300 dükkân, 1 küçük bedesten, 1 küçük hamam inşa etti.Mankalya'daki Esmehan Sultan Camii'de onun vakfı tarafından1575 senesinde tamamlandı. Günümüzde Romanya'daki en eski câmiidir ve hâlen Türk ve Tatar kökenli yaklaşık 800 âileden oluşan bir cemaati vardır.
Çocukları
- İbrahim Han (1565-1621): Sokullu Mehmed Paşa'nın oğlu olduğu için Sokullu İbrahim olarak, Esmehan Sultan'ın oğlu oldu için ise Sultanzâde İbrahim olarak bilinirdi. 1565'te İstanbul'da dünyâya geldi. Budin vâlisi olarak görev yaptığı bilinmektedir. 1621 senesinde vefat etti ve Eyüp Sultan Camii'nde babasının yanına gömüldü.
- Gülruh Sultan: Hakkında çok bilgi yoktur, ama o zamanın şeyhülislâmının oğluyla evlendiği bilinmektedir. Annesi sultan (pâdişah kızı) olduğu için "Hanım Sultan" unvanı almıştı.
- Sultanzâde Mahmut (1585): Esmehan Sultan'ın ve onun ikinci zevcinin oğludur, annesi onun doğumundan sonra vefât etti. Annesinin ölümünden kırk gün sonra küçük yaşta vefât etti.
Ölümü
İkinci evliliğinden kısa bir süre sonra 1585'te bir doğum sırasında vefat etti. Mezarı Ayasofya Camii avlusundadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder